Bij de aanschaf van een nieuw DCS systeem is de training een belangrijk onderdeel van de aanschaf en moet bijdragen aan de goede werking van het systeem. De training bestaat uit verschillende modules die van toepassing zijn op verschillende groepen gebruikers. Een belangrijke vraag is hoeveel moet je leren van een systeem om te kunnen zeggen dat de medewerkers voldoende zijn opgeleid. We kunnen stellen dat hij voldoende opgeleid is, als hij een toets heeft afgelegd en als hij zijn taken naar behoren kan uitvoeren. Het is dus belangrijk om een taak analyse te maken. Dit geldt vooral voor de functies onderhoud en engineering. Een veelgemaakte fout is dat de standaard aangeboden training tijdens de aanschaf van de installatie niet het verwachte rendement oplevert[1].
Deze paragraaf is onderverdeeld in een aantal subonderwerpen welke in de trainingselectie een rol speelt zoals:
Bij de aanschaf van en optimaal gebruik van een DCS systeem is training noodzakelijk voor verschillende groepen medewerkers zoals:
· Management en Technologie - Algemenen overzicht kennis.
· Operators - Bedieningskennis.
· Onderhoud - Kennis van opbouw om preventief en correctief
onderhoud te verrichten, kennis van diagnose mogelijkheden.
· Engineering - Kennis van de programmeertalen en opbouw
systeem, communicatie met andere systemen.
· Systeembeheerder - Kennis van de systeemopbouw en gereedschappen.
De trainingen moeten afgestemd zijn op de taken die de betreffende medewerkers in de toekomst gaat uitvoeren en aansluiten bij zijn huidige kennis. Mogelijk moeten enkele mensen eerst een aanvullende cursus volgen voordat zij in het DCS opleidingsprogramma kunnen instromen.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan VAPRO B opleidingen voor operators.
Operator trainingen vinden vaak onsite plaats en moeten vaak in de lokale taal worden gegeven, onderhouds- en engineerstrainingen vinden soms lokaal en soms bij de leveranciers plaats. Het lokaal opleiden is vaak alleen dan voordeliger als het om een grotere groep medewerkers gaat.
Bij een lokale training moet er veel apparatuur naar de site worden gebracht en opgebouwd wat kostenverhogend werkt daarnaast zijn er bij een leverancier zijn eigen opleidingsscholen soms technisch meer mogelijkheden.
Het voordeel van een lokale training is dat men geen hotel-, reis- en verblijfkosten heeft voor de studenten. Daarnaast is al het personeel onsite. Dit kan voor de site een voordeel zijn maar voor de student een nadeel doordat hij erg eenvoudig uit de klas kan worden getrokken voor “dringende” plant werkzaamheden.
De verschillende soorten trainingen kunnen op verschillende locatie worden uitgevoerd. Dit kan zijn:
· On-site;
o On-the Job;
o CBT Computer Based Trainingen;
o In een klaslokaal;
· Bij de leverancier;
o Binnenland;
o Buitenland;
· Online lessen;
De klassikale lessen worden vooral toegepast bij opstart van nieuwe installaties (67.9%), de CBT vooral bij shutdown van een normaal proces (35.7%) en abnormale situaties (39.3%). De “On the Job” trainingen worden vooral toegepast voor de normale bedrijfsvoering (82.1%).[2].
In welke vorm krijgen de studenten documenten mee van de training, een aantal mogelijkheden zijn:
· Niets;
· Screendumps van het scherm;
· Prints van een PowerPoint presentatie;
· Een trainingshandboek met beschrijvende teksten;
· Een CD ROM met helpbestanden;
· Al het materiaal in elektronische vorm;
· Al het materiaal in elektronische vorm plus regelmatige updates van het materiaal;
· Een combinatie van bovenstaande.
Hoeveel handboeken zijn er nodig en moeten deze in kleur of zwartwit wordenuitgevoerd?
Doordat DCS projecten internationaal aangeboden worden is de documentatie vaak in het engels. De machinerichtlijn (CE) geeft echter aan dat gebruikshandleiding in een van de officiële talen van het land waarin de levering plaats vindt moet worden geleverd[3]. Voor het trainingsmateriaal bestaan deze eisen echter niet. Het is vaak gewenst om de operator trainingen in de lokale taal uit te voeren en de onderhoudstrainingen ook. De engineers- en management opleidingen zijn vaak in het engels. Voor engineers in het vaak belangrijker om een goede Engelse tekst te hebben dan een slechte technische vertaling in de lokale taal.
De duur van de training geeft een indruk van de omvang van de training. In 5 dagen kan meer stof worden behandeld dan in één dag. Een lange training kan zowel als positief als negatief worden beschouwd.
· Vanuit de positieve kant bekeken, er wordt veel materiaal behandeld en de medewerker wordt goed op zijn taak voor bereid;
· Vanuit de negatieve kant bekeken het systeem is blijkbaar erg complex (dus niet eenvoudig in gebruik) dan er is een lange training voor nodig.
De eerste optie geniet de voorkeur omdat een DCS een complex systeem is en een lange training de cursisten meer inzicht en kennis bijbrengt.
Tabel 35 Indicatie trainingsduur DCS systemen voor de gebruikers 1e basisopleiding
Functionaris |
Min. opleidingsduur |
Max. opleidingsduur |
Management en technologie |
2 dagen |
3 dagen |
Operators |
5 dagen |
10 dagen |
Onderhoud |
2 weken |
3 weken |
Engineers |
4 weken |
12 weken |
Bovenstaande is uiteraard erg systeem afhankelijk maar een redelijke indicatie gebaseerd op meerdere projecten in het veleden bij verschillende gebruikers.
De onderneming zal moeten kijken hoeveel mensen deel gaan nemen aan de verschillende type trainingen. Hierbij gelden een aantal uitgangspunten:
· Wat wordt er van hun verwacht;
· Hoe complex is de installatie;
· Hoe groot is de gewenste bezetting aan deskoperators.
Tabel 36Aantal medewerkers die aan een training deelnemen
Functionaris |
Min. aantal medewerkers voor goede taakuitvoering |
Management en technologie |
1 á 2 medewerkers |
Operators |
2 á 3 per ploeg |
Onderhoud |
1 per ploeg plus 1 of 2 reserve |
Engineers |
3 medewerkers in verband met consignatiediensten |
Om een goede bezetting te hebben die in staat is om de installatie te bedienen, te onderhouden en aan te passen is hierboven een minimum aantal medewerkers genoemd. Bij de engineers kan het aantal iets lager liggen als het bedrijf engineers met een ander bedrijf kan delen dan wel grote hoeveelheden van het werk heeft uitbesteed.
Om de kwaliteit van de training te kunnen beoordelen zal men inzicht moeten hebben in de trainers van de leveranciers. In de praktijk blijkt dan trainers die in het verleden als engineers in het veld hebben gewerkt en nu werken voor één van de DCS opleidingscholen in staat zijn om trainingen van hoge kwaliteit te leveren als het gaat om basisvaardigheden van het systeem.
Het probleem van een DCS opleidingsschool is dat zij niet applicatiespecifiek een opleiding kunnen verzorgen. Dit laatste wordt vooral door operators als een groot probleem beleeft.
De docent moet zowel technisch als didactische kwalificatie hebben en ook het lesmateriaal moet duidelijke instructietechnische opbouw en methode hebben.
Onderzoek welke onderwerpen in het curriculum van training zijn meegenomen. Bestaat het curriculum uit competenties of uit het aanleren van taken?
Nadat de basisopleiding voltooid is, is een aanvullende applicatietraining noodzakelijk. Deze opleiding is voor de verschillende groepen verschillend. Voor engineers en onderhoud vooral een kwestie van hoe is de applicatie gebouwd en waarom op deze wijze. Om in de toekomst ook aanpassingen hieraan te kunnen verrichten. Voor de operators die het grootste deel van hun werktijd achter dit systeem zitten om het proces te overzien en besturen wordt de opleiding complexer.
Er zijn een tweetal simulatie mogelijkheden:
· Simulatie training en in welke mate;
· Thermodynamisch model van de plant.
Een goed simulatiemodel omvat de gehele levenscyclus van het systeem en de plant zoals:
· Plant ontwerp;
· Plantoperaties;
o Normaal;
o Verstoringen;
o Start-up;
o Shutdown (stop);
· Plant optimalisatie.
Een goede simulator is een erg kostbare investering en kost soms hetzelfde als een compleet DCS systeem. Doordat echter de tijd tussen twee plant stops steeds groter wordt (4-6 jaar) is het ook een goed middel om de operators te trainen op onvoorziene omstandigheden tijdens normaal bedrijf.
We kunnen de onderstaande eisen stellen aan een trainingssimulator[4]:
· Het uitvoeren van besturingsfuncties, met daarbij start, stop, stap terug, snapshot, verschuivingen in de tijd, tijd snelheidsaanpassingen;
· Het laden van en opslaan van initiële functies om een bepaalde situatie te trainen;
· Het kunnen simuleren van storingen in de procesinstallatie;
· Het kunnen uitvoeren van automatische training scenario’s;
· Terugspeel functies om een simulatie reactie te kunnen beoordelen;
· Rapportage functies;
· Trainingsevaluatie functies;
· Verbindingsmogelijkheden met het DCS.
Fig. 37 Proces simulatie portfolio[5]
De voordelen en motivaties voor een trainingssimulator zijn:
· Zeer efficiënte trainingmogelijkheden
o DCS, plant en proces dynamica, karakteristieken en limieten;
o Risicovrij en herhaalbare oefeningen;
o Interactief;
· Zeer realistisch voor bestaande of nieuw plant;
o Training van specifieke verstoringen;
o Realistische door identieke gebruikersinterface (DCS);
· Snelle commissioning van een nieuwe plant;
o Live test en verbeter mogelijkheid van de DCS configuratie, controller tuning en besturingsconcepten;
o Verbetering van operationele procedures.
Garcia heeft een aantal voorwaarden opgesteld, waaraan een goed trainingsplan moet voldoen[6].
Garcia stelt dat als bedrijven een hoge prioriteit geeft effectieve trainingen tijdens een investeringsproject dat deze investering vroeg of laat wordt terugverdiend en over het algemeen wordt de investering vroeg terugverdiend. Garcia stelt dat effectieve training niet vanzelf komt en boven aan de prioriteitenlijst moeten staan en niet als laatste punt tijdens het afsluitende verkoopgesprek[7].
[1] Garcia Leonel, "Making the Right Decisions: Managing training Performance plan," Paperboard Industry (March 2002): 36-37
[2] ARC Insight -21 MPH (: ARC Advisory Group, 28 april 2005); quoted in Ruder Joseph A, A Guide to the Automation Body of knowledge 2nd edition - CH 31 Operator Training, ed. Trevathan Vernon L (NC: ISA, 2006), 391.
[3] Euronom, "Wat Eist De Ce Markering (machinerichtlijn) En Wet Productaansprakelijkheid Van De Gebruikershandleiding," Www.euronorm.net, http://www.outline.nl/toelichting_gebruikershandleidingen.htm. (accessed 8-januari 2008).
[4] Omegaland, "Operator Training Function," http://www.omegasim.co.jp/contents_e/product/ol/cnt2/main.htm. (accessed 8 januari, 2008).
[5] Karsten-U Klatt, Operator Training Simulation- an indispensable tool fo plant commissioning and process optimization (Sevilla: Bayer Technology Services GmbH, Germany), Honeywell User group,
[6] Garcia Leonel, "Making the Right Decisions: Managing the training Performance plan," Paperboard Industry (March 2002): 36-37.
[7] Garcia Leonel, "Making the Right Decisions: Managing the training Performance plan," Paperboard Industry (March 2002): 37.
When you need specific information please send my a e-mail.
18-10-2009